Kruisteken
I. Het Kruis en het christelijk geloof
De apostel Paulus schrijft: “Ik moge ervoor bewaard blijven in iets anders te roemen dan in het kruis van onze Heer Jezus Christus” (Galaten 6,14). Voor Paulus is het kruis één van de twee kernbegrippen van het geloof; het andere is de verrijzenis. Voor de christenen is het kruis een teken van triomf geworden.
II. De betekenis van het kruisteken
1. De oorsprong van het kruisteken
Maar het kruis is nog niet het kruisteken. Het kruis is een voorwerp, het kruisteken is een merkteken dat men aanbrengt. Tertullianus schrijft rond het jaar 200 dat de christenen het kruisteken maken bij uitgaan en thuiskomst, aan tafel, bij het slapen gaan, kortom: “bij welke dagelijkse bezigheid ook”. De tekening met het kruis is als een zichtbare belijdenis van de naam. Als christenen hun gebed beginnen met het maken van een kruisteken, bidden zij ‘in de naam van de Vader, en de Zoon, en de Heilige Geest’.
III. Wanneer wordt het kruisteken gemaakt?
Het kruisteken kan op elk moment gemaakt worden. Het is gebruikelijk om het te maken op bepaalde momenten in het gebed, en als antwoord op een zegening van een priester.
Tijdens de eucharistie
Natuurlijk is iedere gelovige ook in de kerkdienst vrij om het kruisteken te gebruiken op ogenblikken die men zelf daarvoor geschikt acht. In de liturgie van de eucharistie zijn echter een paar momenten aan te wijzen waarop het vanouds gebruikelijk is geweest:
1) Bij het begin van de dienst tijdens de woorden “In de naam van de Vader, en de Zoon, en de Heilige Geest”.
2) Bij het begin van de evangelielezing. Hier wordt het kruisteken gemaakt door met de duim van de rechterhand een kruisje te maken op voorhoofd, mond en borst. – D.w.z. geloven met het verstand (hoofd); belijden met de mond; het evangelie van Gods liefde uitdragen met heel ons wezen (hart).
3) Na het ontvangen van de heilige communie.
4) Wanneer de priester de slotzegen geeft.
Op andere momenten
Bij de bediening van de andere sacramenten wordt ook vaak het teken van het kruis gemaakt.
Het kruis staat voor reiniging en bevrijding van negatieve energie. Hier valt o.a. onder: zonde, ziekte, angsten, negatieve gedachten, verwarring, haat, bitterheid, egoïsme, elke vorm van disharmonie, onrust, onvrede enz. De zin van het kruisteken is wel, dat men zijn persoon wil stellen onder de bescherming van het kruis, kwade invloeden wil afweren of de zegen van God wil afroepen over andere personen of zaken.
Als wij het kruisteken maken, kan het ons aan drie dingen herinneren:
Ten eerste aan onze oorsprong.
Wij zijn er, omdat een God, die Liefde is, ons heeft gewild.
En deze God is een drie-een God: Vader, Zoon en heilige Geest.
Dat is het kerngegeven van ons christelijk geloof.
Alleen omdat God drie personen in één God is, is God gemeenschap in zichzelf.
En alleen dan maakt het zin te zeggen, God is liefde, liefde in zichzelf.
Het kruisteken herinnert ons ten slotte aan de zin van ons leven:
Want de uiteindelijke zin van ons leven is.
God te kennen, te beminnen en te dienen, zoals de catechismus zegt,
om daardoor het eeuwig leven te verkrijgen en voor altijd bij God gelukkig te zijn.
Het gebaar van het kruisteken maakt ook dit duidelijk.
Voor het kennen van God wijzen wij op het hoofd,
voor het beminnen van God op het hart en voor het dienen op de schouders.
Een kruisteken is een zegenend gebaar over jezelf en anderen mensen. Johannes Chrysostomus (347-407) zag in het maken van het kruisteken een werktuig van het geloof, het verjagen van boze geesten ter voorkoming van ziekten en gevaar. Het kruisteken opent elk gebed. In kuisteken is een gebed zonder woorden.
+ In de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen.
P. Cândido S. Luhuma, CSSp